Święte żywioły

Dwie powieści fantastyczne, jedna o alternatywnej historii, druga o alternatywach przyszłości ludzkości. Łączy je tylko miejsce akcji – Zachodnie Wybrzeże Stanów Zjednoczonych, pewnie oboje autorzy pochodzą z tamtych stron. Poza tym wszystko wydaje się je dzielić. Akcja „Człowieka z Wysokiego Zamku”, Którą napisał Philip Dick na początku lat 60-siątych XX wieku toczy się w wieku XX. Akcja „Piątego świętego żywiołu” napisana przez autorkę, która używa pseudonimu Starhawk na początku lat 90-siątych XX wieku toczy się w połowie XXI wieku.

Dick opisuje historię alternatywną, czyli co by było gdyby to faszyści wygrali II wojnę światową. Ameryka podzielona jest na dwie strefy wpływów – niemiecką i japońską. Zachodnie Wybrzeże przypadło w udziale Japonii. Nie wiem skąd autor wziął pomysł, ale w tej alternatywnej rzeczywistości Japończycy - okupanci niezwykle cenią wszelkie pamiątki pochodzące z przeszłości Stanów Zjednoczonych. Nazywają te przedmioty rękodziełem artystycznym i gotowi są płacić za nie duże pieniądze. Kwitnie handel tymi przedmiotami i powstają nielegalne wytwórnie replik takich przedmiotów jak na przykład rewolwery z wojny secesyjnej. Japońscy okupanci z kolei zaszczepili Amerykanom wiarę w przeznaczenie i posługiwanie się wyrocznią przed podjęciem każdej decyzji. Bardzo popularna jest wśród okupowanych Amerykanów napisana przez tytułowego Człowieka z Wysokiego Zamku powieść o tym, że naziści przegrali wojnę.

W strefie okupowanej przez Niemców książka jest nielegalna, a jej czytanie zakazane. Dick przedstawia czytelnikowi sytuację w tej strefie tylko pośrednio. Z rozmów i wspomnień bohaterów wyłania się bardzo złowieszczy obraz powszechnych obozów pracy, eksterminacji Żydów i Murzynów. W jednym z fragmentów autor wspomina o całkowitej likwidacji ludności Afryki w wyniku nazistowskich eksperymentów.

Starhawk natomiast przedstawiła dwa skrajne systemy, do stworzenia których zmierza jej zdaniem ludzkość. Jeden system to totalna utopia. Kolorowa wizja demokracji i zgody ludzi wszystkich ras i religii, którzy żyją zgodnie z naturą i próbują oczyścić skażoną przez chciwość i przemysł Ziemię. Wierzą, że woda, powietrze, ogień i ziemia to Święte Żywioły, których nikt nie może zawłaszczyć i które każdemu należą się za darmo.

Drugi system to totalny koszmar. Wizja totalitarnie rządzonego społeczeństwa, w którym nic nie jest za darmo, w którym bogaci pływają w basenach, a tuż za ogrodzeniem ich posiadłości biedacy umierają z pragnienia. Systemu, który pozbawia biednych wszystkich praw i w którym przeprowadza się na ludziach eksperymenty, na przykład hodując żołnierzy. Treścią  powieści jest konfrontacja tych dwóch systemów.